Jeżeli pracujesz w firmie IT, mogłeś lub mogłaś spotkać się z oczekiwaniem klientów, aby udzielić im gwarancji na tworzone przez Was oprogramowanie. Z drugiej strony, będąc klientem software house'u, mogłeś rozważać czy powinien on udzielić Ci gwarancji na tworzone przez niego oprogramowanie.
Zazwyczaj udzielenie gwarancji kojarzy nam się np. z kupowaniem samochodów lub sprzętów elektronicznych, ale nie ma przeszkód aby objąć nim również oprogramowanie.
Gwarancja na oprogramowanie– informacje ogólne
Klienci, którzy zamawiają stworzenie oprogramowania na swoją rzecz mają prawo oczekiwać, że będzie ono spełniało odpowiednie wymogi jakościowe.
Stąd też twórca oprogramowania (albo podmiot, który je wdraża) może zdecydować się na udzielenie klientowi gwarancji, czyli zawarcia umowy regulującej zasady dokonywania napraw wad takiego oprogramowania.
To, że gwarancja jest rodzajem umowy, ma istotne znaczenie - jej udzielenie wymaga odpowiedniego uregulowania pomiędzy stronami. Postanowienia w tym zakresie mogą być:
zawarte w specjalnej, odrębnej umowie gwarancyjnej,
elementem szerszej umowy pomiędzy stronami (np. umowy wdrożeniowej).
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tworzenia umów wdrożeniowych, zachęcam Cię do przeczytania tego wpisu: umowy wdrożeniowe w IT
Innymi słowy, gwarancja nie obowiązuje na podstawie przepisów prawa - do jej udzielenia konieczne jest złożenie przez wykonawcę (tzw. gwaranta) oświadczenia gwarancyjnego i określenia jego obowiązków na wypadek gdyby oprogramowanie nie działało zgodnie z oczekiwaniami.
Tym samym, elementem gwarancji jest przyznanie klientowi prawa żądania od gwaranta działań gdyby w danym rozwiązaniu IT występowały błędy.
Konsekwentnie, jeśli taka gwarancja nie została wyraźnie udzielona, klient nie może żądać od software house'u usunięcia wad oprogramowania w ramach gwarancji (ale może posiłkować się tzw. rękojmią - o niej poniżej).
Podkreślam przy tym, że złożenie oświadczenia o udzieleniu gwarancji jest fakultatywne – software house wykonujący oprogramowanie może udzielić na nie gwarancji klientowi, ale nie musi tego robić. Decydujące w tej kwestii będą postanowienia umowy o wykonanie oprogramowania.
Co może obejmować gwarancja w umowie IT?
Gwarancja jest mechanizmem bardzo elastycznym - postanowienia dotyczące gwarancji można właściwie dowolnie uregulować w umowie zawieranej pomiędzy stronami.
Zwykle w takich umowach ustala się następujące kwestie:
długość okresu gwarancyjnego (np. rok albo dwa),
wskazać oprogramowanie, które jest objęte gwarancją,
informacje o tym w jaki sposób klient powinien informować software house o wystąpieniu wady,
sposób dokonywania napraw gwarancyjnych - czyli to jak będzie działał software house aby wyeliminować wadę,
ewentualne czasy reakcji i czasy naprawy.
Jakie wady mogą być objęte gwarancją w umowie o wykonanie oprogramowania?
Z reguły gwarancją są objęte te elementy oprogramowania, które stanowią efekt prac wykonawcy (programistycznych lub wdrożeniowych).
Przede wszystkim będą to wady w kodzie źródłowym i wszelkie inne techniczne nieprawidłowości, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają korzystanie z oprogramowania.
Dobrą praktyką jest wskazanie w umowie sytuacji, w których gwarancja nie ma zastosowania – przykładowo, może to dotyczyć następujących przypadków:
klient dokonuje samodzielnej modyfikacji oprogramowania lub w jakikolwiek inny sposób w nie ingeruje,
wady wynikają z nieprawidłowości, które są związane z wadliwym funkcjonowaniem infrastruktury IT klienta, usług serwerowych, hostingowych, systemów operacyjnych albo np. oprogramowania, z którym dane rozwiązanie IT jest zintegrowane,
wady są wywołane przez błędne działania użytkowników oprogramowania.
W interesie wykonawcy oprogramowania jest też wskazanie w umowie, że gwarancja nie obejmuje zmian funkcjonalności oprogramowania czy wszelkich innych działań rozwojowych – takie zastrzeżenie pozwala uniknąć potencjalnych nadużyć ze strony klientów. Tego typu prace mogą być oczywiście realizowane na podstawie odrębnych ustaleń, zwykle za odrębnym wynagrodzeniem.
Postanowienia dot. udzielenia gwarancji są podobne do regulacji dot. SLA w umowach IT. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, zapraszam Cię to zapoznania się z tym wpisem: umowy SLA w IT.
Reasumując, jeżeli chcesz uregulować w umowie zasady dotyczące realizacji napraw gwarancyjnych, zamieść w niej punkty dotyczące:
oświadczenia wykonawcy o udzieleniu gwarancji
wskazanie okresu gwarancyjnego,
zdefiniowanie pojęcia wad,
opisanie procesu zgłaszania wad (forma i treść zgłoszenia, dane kontaktowe wykonawcy),
wskazanie tego jakie działania powinien podjąć wykonawca po otrzymaniu zgłoszenia, w tym określenie ewentualnego czasu reakcji wykonawcy,
określenie zakresu i ewentualnych wyłączeń gwarancji.
Gwarancja a rękojmia - czym się różnią?
Oprócz gwarancji w polskim prawie funkcjonuje jeszcze coś takiego jak rękojmia - to coś innego i do rękojmi stosujemy inne zasady niż do gwarancji.
Rękojmia została uregulowana w Kodeksie cywilnym i stosujemy ją niezależnie od tego, czy wykonawca oprogramowania złożył stosowne oświadczenie w tym przedmiocie.
Innymi słowy, nie ma konieczności zamieszczenia odpowiednich postanowień w umowie, żeby rękojmia zadziałała – w przeciwieństwie do gwarancji.
Rękojmia generalnie została stworzona z myślą o umowach sprzedaży różnych rzeczy materialnych, ale przepisy o rękojmi stosujemy również do umów o dzieło - a więc np. takich, które dotyczą wykonania programu komputerowego albo jego wdrożenia.
Na podstawie przepisów o rękojmi wykonawca oprogramowania odpowiada za tzw. niezgodność towaru z umową. To dość istotne - badamy różnicę pomiędzy tym co wykonawca zobowiązał się dostarczyć a tym, co klient rzeczywiście dostał.
W praktyce będzie to obejmowało:
brak możliwości wykorzystania oprogramowania zgodnie z przeznaczeniem (opisanym w umowie albo zakomunikowanym przez klienta w inny sposób),
brak właściwości/funkcji, które oprogramowanie miało mieć,
istnienie w oprogramowaniu wad, które uniemożliwiają jego wykorzystanie.
Rękojmia obejmuje wady, które zostały stwierdzone przed upływem 2 lat od dnia wydania oprogramowania.
Rękojmia niesie ze sobą daleko idące skutki – jeżeli bowiem okaże się, że oprogramowanie ma wadę, klient może np.:
żądać usunięcia wady,
żądać obniżenia ceny (np. gdy wady nie da się naprawić),
żądać wymiany zakupionej rzeczy na wolne od wad (to średnio pasuje do charakteru programów komputerowych),
odstąpić od umowy (np. gdy wada była już wcześniej naprawiana i nie przyniosło to oczekiwanego rezultatu).
Wykonawca generalnie zawsze może wadę naprawić (nawet jeśli klient żąda czegoś innego) i w takim przypadku klient nie może żądać obniżenia ceny, wymiany programu na nowy albo odstępować od umowy.
Ważne! Odpowiedzialność wykonawcy z tytułu rękojmi może zostać rozszerzona, ograniczona lub całkowicie wyłączona w umowie.
Tak jak pisałem powyżej, przepisy dotyczące rękojmi były tworzone głównie z myślą o fizycznych rzeczach, które są sprzedawane w sklepach. Dlatego ich stosowanie w odniesieniu do oprogramowania czasem bywa trudne i może prowadzić do różnych absurdalnych sytuacji.
Dlatego też w umowach między przedsiębiorcami rękojmia często jest wyłączana - zamiast tego strony po prostu bazują na dobrze opisanych zasadach gwarancyjnych oraz np. wsparciu technicznym z zapewnionymi poziomami SLA.
Skorzystanie z gwarancji nie wyklucza możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi – o ile oczywiście rękojmia nie została wyłączona w umowie.
Podsumowanie
Zarówno jeśli jesteś wykonawcą oprogramowania, jak i jego nabywcą, temat gwarancji może okazać się dla Ciebie interesujący. Jeżeli potrzebujesz pomocy przy sformułowaniu postanowień gwarancyjnych lub chcesz stworzyć umowę o wykonanie oprogramowania, skontaktuj się z nami, wysyłając maila na adres kontakt@bytelaw.pl albo korzystając z formularza kontaktowego dostępnego tutaj.
Comments